គោរមងារ ចៅជិតចៅចម ទាំងប្រាំមួយថ្នាក់

 “ គោរមងារ ចៅជិតចៅចម ទាំងប្រាំមួយថ្នាក់ក្នុងរាជសំណាក់ក្រុងកម្ពុជា នាផែនដីបរមបុរាណជាន់ចាស់ “

• ចៅជិតចៅចម ជាបុរាណពាក្យដែលប្រើក្នុងព្រះបរមរាជវាំង តាំងតែពីរាជ្យសម័យជាន់ចាស់ ។ កន្លងមកខាងគេហទំព័រ Colorise & Old Photos of Cambodia យើងខ្ញុំបានបង្ហោះផ្សាយម្តងរួចហើយ តែថ្ងៃនេះយើងខ្ញុំសូមផ្សាយជូនប្រិយមិត្តអ្នកអាន និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវម្តងទៀតអំពីលំដាប់« ចៅជិតចៅចម » ទាំងប្រាំមួយថ្នាក់ ក្នុងព្រះបរមរាជវាំងខ្មែរ ដែលមានលក្ខណៈ ពិស្តារជាងលើកមុន ។ តើ ចៅជិតចៅចម គឺជាអ្វី ?

- ចៅជិតចៅចម ជារាជស័ព្ទ( ពាក្យក្សត្រ ) សម្រាប់ហៅ ចំពោះរាល់ស្ត្រីដែលមានវង្សត្រកូលជាតិជារាស្ត្រសាមញ្ញ ហើយត្រូវបានហ្លួងសព្វព្រះរាជហឫទ័យតែងតាំងជា បាទបរិចារិកា គឺសម្តៅទៅលើស្ត្រីដែលហ្លួង ទ្រង់រើសយកមកឱ្យធ្វើការងារផ្សេងៗ ឬធ្វើជាជាយា ។ ក្នុងក្បួនព្រះរាជស័ព្ទ នារាជសំណាក់ក្រុងកម្ពុជាធិបតី ចៅជិតចៅចម ចែកជា ៦ថ្នាក់ ដែលមានដូចតទៅ ៖

១. ថ្នាក់ទី ១ គឺ « ព្រះបិយោ ( ប៉ិយោ )» ដែល

មានតំណែងជា “ព្រះបរម” ថ្នាក់ខ្ពស់បំ

ផុត ។ ក្នុងរាជ្យសម្តេច ព្រះហរិរក្សរាមា

ធិបតី ព្រះអង្គ ដួង ថ្នាក់នេះមានតែបួន

អង្គគត់គឺ :

១.១. សម្តេចព្រះបិយោ ព្រះបរមជាតិក្សត្រីយ៍

អ្នកម៉ែនាង ប៉ែន ( មាតា ហ្លួង នរោត្តម )

ក្រោយមកបានតំឡើងគោរមងារជាទី

« សម្តេចព្រះស្រី សុទ្ធានា ធម្មចរិយា អ្នកម៉ែ

នាង ប៉ែន » ។

១.២. សម្តេចព្រះបិយោ ព្រះបរមអច្ឆរាអក្សរ

អ្នកម៉ែនាង ពៅ ឬ ពូ ( មាតា ហ្លួង

សិរីសុវត្ថិ )

១.៣. សម្តេចព្រះបិយោ ព្រះបរមស្រីកញ្ញា អ្នកម៉ែ

នាង ណុប

១.៤. សម្តេចព្រះបិយោ ព្រះបរមទេវធីតា អ្នកម៉ែ

នាង ពៅ ( ព្រះរៀមបង្កើតរបស់ ព្រះបរម

ជាតិក្សត្រីយ៍ អ្នកម៉ែនាង ប៉ែន )

២. ថ្នាក់ទី ២ គឺ « ព្រះស្នំ » ដែលមានតំណែងជា

“ព្រះម្នាង” ។ ព្រះស្នំ នេះទៀតសោត

បើហ្លួងសព្វព្រះរាជសឫទ័យ នាងណា

ខ្លាំងទ្រង់លើកជាធំ គឺ ឯក នោះបាន

ន័យថានាងនោះគឺជា ព្រះស្នំ ដែល

មានអំណាចលើសអស់ស្នំដទៃៗទៀត

ក្នុងផែនដី ព្រះអង្គ ដួង មានបួនអង្គ

គត់ដែលមានអំណាចក្រៃក្រាស់គឺ :

២.១. ព្រះស្នំឯក អ្នកព្រះនាង ផលទិព្វសុវណ្ណ

( បងស្រីបង្កើតរបស់ ឃុន ថាន់ )

២.២. ព្រះស្នំឯក អ្នកព្រះនាង សុគន្ធរស

២.៣. ព្រះស្នំឯក អ្នកព្រះនាង ពិដោរសយភ័ស្តុ

២.៤. ព្រះស្នំឯក អ្នកព្រះនាង សិរីយសសេយ្យា

៣. ថ្នាក់ទី ៣ គឺ « ព្រះស្រឹង្គារ » ដែលមានតំណែង

ជា “ព្រះម៉ែនាង“ ដែលមាន :

៣.១. ព្រះស្រឹង្គារ ព្រះម៉ែនាង ជាតិកិណ្ណរី

៣.២. ព្រះស្រឹង្គារ ព្រះម៉ែនាង ស្រីកិណ្ណរ៉ា

៣.៣. ព្រះស្រឹង្គារ ព្រះម៉ែនាង កិណ្ណរសោភា

៣.៤. ព្រះស្រឹង្គារ ព្រះម៉ែនាង កិណ្ណរាកៃលាស

៤. ថ្នាក់ទី ៤ គឺ « ព្រះក្រមការ » ដែលមានតំណែង

ជា “ព្រះនាង” ដែលមាន :

៤.១. ព្រះក្រមការ ព្រះនាង នរវីសោភ័ណ

៤.២. ព្រះក្រមការ ព្រះនាង សុវណ្ណសោភា

៤.៣. ព្រះក្រមការ ព្រះនាង សោភម័ង្សា

៤.៤. ព្រះក្រមការ ព្រះ កល្លីយាកេសី ។

៥. ថ្នាក់ទី ៥ គឺ « ព្រះស្រីការ »ដែលមានតំណែងជា

“អ្នកម្នាង” ដែលមាន :

៥.១. ព្រះស្រីការ អ្នកម្នាង លន្ទា ( បុត្រី លោក

ឧកញ៉ា ពិភក្សឥស្សរ៉ា អុីម ចៅហ្វាយខែត្រ

សំរោងទង )

៥.២. ព្រះស្រីការ អ្នកម្នាង មុនីជោត បុស្បា កេត

សារា

៥.៣. ព្រះស្រីការ អ្នកម្នាង ផល ( ប្អូនស្រី ស្ងួន

សូ ) ។

+ ត្រង់ថ្នាក់នេះ យើងអាចហៅ ត្រឹមតែអ្នកម្នាងៗ

ក៏បានពុំចាំបាច់វែងឆ្ងាយឡើយ ។

៦. ថ្នាក់ទី ៦ គឺ « ព្រះកំណាន់ » ដែលមានតំណែង

ជា “អ្នកនាង”

៦.១. ព្រះកំណាន់ អ្នកនាង អុីម

៦.២. ព្រះកំណាន់ អ្នកនាង អេង

៦.៣. ព្រះកំណាន់ អ្នកនាង មាស

៦.៤. ព្រះកំណាន់ អ្នកនាង អុង

- នេះជាឆាយាអនុស្សាវរីយ៍ក្រុមបាទបរិចារិកានៃហ្លួង ថតឆ្នាំ ១៩២៨ ។

- ប្រភព ៖ វចនានុក្រមសម្តេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត

វចនានុក្រមពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យខ្មែរ

Royalark.net និង

សៀវភៅ អ្នកនិពន្ធខ្មែរ ព្រះបាទ អង្គ ដួង ព្រះជីវ

ប្រវត្តិ ស្នាព្រះហស្ថ ( ដោយ លោកសាស្ត្រាចារ្យ

លាង ហាប់អាន )

- ប្រភពរូប ៖ Digital collections

- @រក្សាសិទ្ធិដោយគេហទំព័រ Colorise & Old photos of Cambodia

By: Leak NCee